Γιατί τα πουλιά πετούν σε σχηματισμό V;

Οι λόγοι είναι πολλοί. Ο σημαντικότερος όμως αφορά στην εξοικονόμηση ενέργειας. Ο τρόπος με τον οποίο ο αέρας περνά από τα φτερά των πουλιών δημιουργεί μια μικρή αεροδυναμική ανυψωτική δύναμη πίσω από το καθένα, διευκολύνοντας τις πτητικές επιδόσεις. Γι’ αυτό κάθε πουλί πετά ελαφρώς ψηλότερα από αυτό που προηγείται. Όσο δε πιο πίσω στο σμήνος πετά ένα πουλί, τόσο λιγότερη ενέργεια καταναλώνει.
Ένα πουλί που θα απομακρυνθεί από το σχηματισμό θα υποστεί μεγαλύτερη αντίσταση από τον αέρα. Έτσι, τα πουλιά καταφεύγουν αυτόματα εκεί που είναι ευκολότερη η πτήση.
Ακόμη και τα νεαρά πουλιά, που ποτέ δεν εκπαιδεύτηκαν να πετούν σε σχηματισμό V, ανακαλύπτουν αμέσως τα πλεονεκτήματα. Και ο ενδιάμεσος χώρος που βρίσκεται στα δυο σκέλη του V θεωρείται πλεονεκτική θέση, αλλά το σμήνος δεν ανέχεται τα πουλιά που θα προσπαθήσουν να παρεισφρήσουν εκεί. Οι μόνιμοι κρωγμοί και η συνεχής ανταλλαγή ηχητικών μηνυμάτων από τα πουλιά που βρίσκονται πίσω προς αυτά που προηγούνται θα πρέπει να ερμηνευθούν και ως ανάγκη εκδίωξης των λαθρεπιβατών.
Ο σχηματισμός ''V'' εξασφαλίζει την ελλάτωση της αντίστασης του αέρα, που δέχεται το σμήνος των πουλιών, κατά την διάρκεια της πτήσης. Το πουλί που πετά στην μπροστινή θέση (στη ''μύτη'' του σχηματισμου ''V''), είναι αυτό που κουράζεται και περισσότερο, αφού είναι το πρώτο που προσπαθεί να ''ανοίξει δρόμο'' στον αέρα, ο οποίος του δυσκολεύει την κίνηση.

Ένας άλλος λόγος που τα πουλιά πετούν σε σχηματισμό V είναι ο έλεγχος του ενός από το άλλο, καθώς η θέση κάθε πουλιού στο σχηματισμό αντιπροσωπεύει και την αντίστοιχη στην ιεραρχία της ομάδας. Έτσι, ο ισχυρότερος προηγείται.

Τεχνικά είναι δύσκολο να μετρηθεί η κατανάλωση ενέργειας των πουλιών που πετούν, προκειμένου να συγκριθεί με άλλων πτητικών μεθόδων. Παρ’ όλα αυτά, το 2001 Γάλλοι επιστήμονες μέτρησαν τους καρδιακούς παλμούς πελεκάνων που είχαν εκπαιδευτεί να πετούν πίσω από ένα πλοίο ή ένα αεροπλάνο. Οι μετρήσεις κατέδειξαν πως τα πουλιά σε σχηματισμό V καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια. Όπως διαπιστώθηκε, χτυπούσαν αραιότερα τις φτερούγες τους, απολαμβάνοντας τον περισσότερο χρόνο την αιώρησή τους.

Πηγή: Science Illustreded
 http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=why-do-migratory-birds-fl
https://en.wikipedia.org/wiki/V_formation
http://ylikonet.gr/group/allo/forum/topics/v
http://www.damtp.cam.ac.uk/user/tong/concepts/fluid2.pdf